ئەمرۆ 50 ساڵ بەسەر ئەفسانەی نەخۆشی ستۆکهۆڵم تێپەردەبێت.
چیرۆکەکە لەوەوە دەستی پێکرد، کاتێک جان ئێریک ئۆڵسۆن چووە ناو بانکێکی ستۆکهۆڵم لە ۲۳ی ئابی ۱۹۷۳، کە ماددە هۆشبەرەکانی تێدا بوو، بە شێوەیەکی زۆر توڕە و دەستی تەقەکردن کرد.
بەم شێوەیە درامایەکی بارمتە دەستی پێکرد کە تا شەش ڕۆژی خایاند، و زاراوەی “نەخۆشی ستۆکهۆڵم”ی لەدایکبوو — چەمکێک کە ئێستا لە سەرانسەری جیهاندا ناسراوە کە بەهۆیەوە بەندکراوەکان پەیوەندییەکی سۆزدارییان لەگەڵ دەستگیرکەرەکانیان دروست دەکەن.
ئۆڵسۆن، کە بە نازناوی “جان” ناسراوە، چوار کارمەندی بە بارمتە گرت — سێ ژن و پیاوێک، پۆلیس و میدیاکان بە خێرایی گۆڕەپانەکەیانی دەرەوەی بانکەکەیان پڕکردەوە، لەگەڵ نیشانەشکێنەکان کە لە باڵەخانەکانی دەوروبەری دانرابوون و چەکەکانیان ڕووی لە بانکەکە کرد.
ئۆلسۆن دوو بارمتەی وەک قەڵغانی مرۆیی بەکارهێنا و هەڕەشەی کوشتنی لێکردن.
کریستین ئینمارکی کە یەکێک بوو لە بارمتەکانی نێو بانکەکە، کە ئەوکات تەمەنی ۲۳ ساڵ بوو، لە کتێبەکەیدا بە ناوی “من بووم بە نەخۆشی ستۆکهۆڵم” دەلێت: دوای ئەوە، زۆر جار بیر لەو دۆخە دەکەمەوە کە خۆمان تێیدا دۆزیەوە، لە نێوان دوو هەڕەشەی کوشتندا گیرمان خواردووە، لە لایەکەوە پۆلیس و لە لایەکی دیکەوە دزەکە.”
دوای گفتوگۆی نێوان ئۆڵسۆن و پۆلیس، ئۆڵسۆن چەندین داواکاری پێشکەش کرد، داوای سێ ملیۆن کرۆن (نزیکەی ۷۰۰،۰۰۰ دۆلار) ی کرد، وەداوای یەکێک لە بەناوبانگترین دزەکانی وڵاتەکە کرد کە لەو کاتەدا لە زینداندا بوو، بەناوی کلارک ئۆلۆفسۆن.
بۆ هێورکردنەوەی شتەکان، حکومەتی سوید ڕازی بوو بەداواکاریەکانی و بڕیاریان دا کلارک ئۆلۆفسۆنی بۆ بهێنە بانکەکە.
تەواوی وڵاتەکە سەرسام بوو بە درامایەکی لەم جۆرە، کە یەکێک بوو لە یەکەمین ڕووداوە گەورەکانی هەواڵ کە بە ڕاستەوخۆ لەسەر تەلەفزیۆنی سوید پەخش دەکرێت.
“کاتێک کلارک ئۆلۆفسۆن گەیشت، کۆنترۆڵی بارودۆخەکەی کرد، ئەو ئەو کەسە بوو کە قسەی لەگەڵ پۆلیسدا کرد.
بێرتیل ئێریکسۆنی تەمەن 73 ساڵ، وێنەگرێکی هەواڵ کە باسی ڕووداوەکەی دەکرد، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ئاژانسی فرانس پرێس وتی، “زۆر کاریزمای هەبوو. قسەکەرێکی باش بوو.”
ئۆڵسۆن هەر کە ئۆلۆفسۆن گەیشت هێمن بوو.
یەکێک لە بارمتەکان بەناوی کریستین ئینمارک دەلێت: کاتێک ئۆلۆفسۆن هاتە نێو بانکەکە ئەو بەڵێنی دابوو کە دڵنیا بێت لەوەی هیچ شتێک بەسەر مندا ڕووی نەداوە و بڕیارم دا باوەڕی پێ بکەم.
ئۆلۆفسۆن چەند جارێک بە تەلەفۆن قسەی لەگەڵ دەسەڵاتداران کرد جیهانی شۆک کرد کاتێک بەرگری لە دەستگیرکەرەکانی دەکرد.
کلارکی بارمتە دەلێت: من لەوان نەدەترسام، لە پۆلیس دەترسام، من بە تەواوی متمانەیان پێ دەکەم.
ئۆلۆفسۆن، ئەو لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا بە سەرۆک وەزیرانی ئەو کاتە ئۆلۆف پالمی گوت: “باوەڕ دەکەیت یان نا، بەڵام ئێمە کاتێکی زۆر خۆشمان بەسەر دەبەین لێرە،” ئەو وتی، “چیرۆک دەگێڕنەوە” و “یاری دەکەن.” “تەنها لەوە دەترسین پۆلیس، هێرش بکاتە سەر بانکەکە یان شتێک.”
لەکۆتایدا لە ڕۆژی شەشەمدا کۆتایی هات و پۆلیس گازی بۆ ناو بانکەکە پرژاند و ئۆڵسۆن و ئۆلۆفسۆنیان ناچار کرد خۆیان بدەن و بارمتەکانیان ئازاد کرد.
پزیشکی دەروونی نیلس بێجێرۆ ئەندامی تیمی گفتوگۆ بوو، ئەرکی ئەو شیکردنەوەی هەڵسوکەوتی دزەکان و بارمتەکان بوو، و لە کۆتاییدا زاراوەی “نەخۆشی ستۆکهۆڵم”ی داهێنا.
چونکە ژنانی بارمتە وەک ئەوەی لەژێر جادوودا هەڵسوکەوت بکەن، وەک ئەوەی مێشکیان بشۆرێت، بەرگرینا لە دزەکان دەکرد.
سیسیلیا ئەسی، پرۆفیسۆری لێکۆڵینەوەی جێندەر لە زانکۆی ستۆکهۆڵم دەڵێت لێدوانەکانی ئینمارک و ژنانی دیکەی بارمتە لە ماوەی ڕووداوەکەدا، لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە والێکدراوەتەوە کە “بە ڕەهەندێکی زۆر سێکسی، وەک ئەوەی کەوتبنە ژێر کاریگەری نەخۆشییەک” و هەموو ئاژانسێک یان توانای بیرکردنەوەیان بۆ خۆیان لەدەستداوە.
پەیوەندی نێوان ئینمارک و ئۆلۆفسۆنەوە ئەوەندە بەهێز بوو، وەک ئەوە وابوو هەردووکیان دوای چەند ساڵێک پەیوەندییەکی خۆشەویستییان هەبووە، هیچ شتێک نییە ئاماژە بەوە بکات کە ئەو دوو پەیوەندییە لە بانکەکەدا دروستبووە.
ئەسی دەڵێت نەخۆشی ستۆکهۆڵم چەمکێکی دروستکراوە بەکاردێت بۆ ڕوونکردنەوەی ئەوەی چۆن بارمتەکان هەڵسوکەوت دەکەن کاتێک دەسەڵاتداران و دەوڵەتەکان شکست دەهێنن لە پاراستنیان.
سەرپەرشتیاری پۆلیس ئێریک ڕۆنێگارد لە کتێبێکدا کە چەند ساڵێک دواتر بڵاوکرایەوە، دەلێت: لە ڕاستیدا بارمتەکانی ستۆکهۆڵم “بە شێوەیەکی سەرسوڕهێنەر هەڵسوکەوتیان کردووە”، ئەوان بانگی ڕۆژنامەنووسانیان کرد، ئەوان شەڕیان کرد (لەگەڵ پۆلیس و سیاسەتمەداران) بۆ ئەوەی ڕێگە بە تاوانباران بدەن لە بانکەکە بیانبەنە دەرەوە.” تەنانەت بارمتەکان ڕەتیان کردەوە شایەتی دژی دەستگیرکەرەکانیان بدەن.
